Pa pỉnh tộp là một món ăn cổ truyền của dân tộc Thái ở Tây Bắc. Món ăn quý, rất được trân trọng và được coi là sang trọng bậc nhất trong ẩm thực của người Thái.
Do tập quán sinh sống của đồng bào Thái thường ở nơi gần sông, suối, ao hồ nên những người đàn ông đánh bắt cá rất giỏi. Vì thế, cá là món ăn quen thuộc của đồng bào Thái vùng Tây Bắc Việt Nam.
Bên cạnh đó, người Thái nổi tiếng khéo léo, cầu kỳ, đặc biệt là trong ẩm thực. Họ đã sáng tạo biết bao món ăn độc đáo và đặc sắc từ những sản vật rất đỗi bình dị của núi rừng. Pa pỉnh tộp là một món ăn đặc trưng và nổi tiếng ở nơi đây.
Tên gọi pa pỉnh tộp là cách gọi theo tiếng Thái. “Pa” ở đây có nghĩa là cá suối. “Pa pỉnh tộp” có nghĩa là món cá suối nướng úp. Tục ngữ Thái có câu: ”Cáy măn mọk má ha, Báu to Pa Pỉnh Tộp ma sú” (ไก่สาวไม่ได้ทำหน้าที่เป็นปลาปลาปิ้งต๊บ), nghĩa là: ”Gà tơ tần đem đến, không bằng pa pỉnh tộp đem cho”.
Pa pỉnh tộp được hiểu là món cá nướng gập, dựa theo hình dáng của con cá khi được nướng mà bà con đặt tên vậy.
Món cá nướng này sử dụng nguyên liệu là cá chép hay trôi, trắm và một số loại cá suối khác. Những con cá này sống trong môi trường nước sạch, có trọng lượng từ 0,5kg – 1kg và phải thật tươi.
Đọc thêm: Bánh gật gù – đặc sản độc đáo của người Quảng Ninh
Cá được làm sạch vảy rồi mổ. Khác với cách mổ cá thông thường ở dưới bụng, người Thái mổ dọc theo sống lưng, để cá dễ gập úp lại, rồi khía những đường song song trên mình cá. Dao mổ cá phải thật sắc, vết mổ thật gọn để giữ được nguyên các thớ thịt.
Yếu tố tạo nên độ hấp dẫn, thơm ngon của món “pa pỉnh tộp” đó là sự phối hợp hài hòa của nhiều loại gia vị gồm: Gừng, sả, rau thơm, ớt, tỏi…, đặc biệt, một trong những gia vị không thể thiếu là hạt mắc khén rừng. Các loại gia vị sau khi được băm, thái nhỏ, đem trộn đều với nhau, một phần nhồi vào trong bụng cá, phần còn lại sát đều vào thân cá, ướp trong thời gian từ 30 – 40 phút cho cá ngấm đều gia vị.
Trước khi nướng, gập úp cá lại và cho vào thanh tre chẻ đôi để kẹp, dùng lạt buộc hai đầu thanh tre lại. Sau đó, cho cá lên bếp than hồng nướng, chú ý lửa than phải đều và giữ khoảng cách vừa đủ đảm bảo nhiệt độ cho cá chín đều. Than để nướng phải là than từ củi gỗ rừng, nếu dùng than gỗ tạp hoặc than hoạt tính, sẽ làm mất đi hương vị thơm ngon tự nhiên của cá.
Trong các gia đình người Thái, Pa pỉnh tộp là một món đặc sản dân tộc không thể thiếu trong bữa cơm tiếp đãi khách quý đến thăm, thể hiện sự tôn trọng khách của gia chủ. Trong đám cưới đám hỏi cũng vậy, nhà trai sang bên nhà gái ăn hỏi cũng phải có đôi gà luộc, đôi cá nướng để mở đầu câu chuyện. Lúc đi rừng, lên nương, bà con cũng thường mang theo gói xôi, gói cá nướng để ăn. Hoặc khi đi thăm thân, gia chủ cũng sẽ mang theo gói xôi, gói cá nướng của nhà mình để làm chút quà biếu.
Đặc biệt mỗi dịp tết đến xuân về, dù nhà giàu hay nhà nghèo, các gia đình người Thái cũng phải có con cá pỉnh tộp để đặt lên bàn thờ tổ tiên, báo với tổ tiên rằng sau một năm vất vả làm ăn, con cháu trong nhà cũng kiếm được gà, cá để dâng lên tổ tiên, mong tổ tiên phù hộ độ trì cho con cháu, một năm mới an khang, thịnh vượng. Pa pỉnh tộp cũng là món ăn rất hấp dẫn khó quên đối với du khách gần xa mỗi dịp lên với miền núi Tây Bắc.
Tài liệu tham khảo: Sách Ẩm thực 3 miền, cẩm nang ẩm thực và du lịch Việt Nam – NXB Văn Hóa thông tin
Xem thêm các video hay của Xin Chào Việt Nam tại đây:
Comments are closed.