Lễ Vu Lan được tổ chức hằng năm vào rằm tháng 7 âm lịch nhằm gợi nhắc các thế hệ con cháu về công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ. Đồng thời, ngày lễ này cũng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những giá trị giáo dục nhân bản của văn hóa Phật giáo.
Vu Lan còn được gọi là lễ báo hiếu, là một trong những ngày lễ chính của Phật giáo (Đại thừa Bắc tông) và phong tục Việt Nam, Trung Hoa.
- Nguồn gốc.
Ngày Lễ Vu Lan có nguồn gốc từ truyền thuyết Tôn giả Mục Kiền Liên – một trong hai đệ tử xuất chúng của Đức Phật Thích Ca cứu mẹ thoát khỏi kiếp ngạ quỷ.
Theo truyền thuyết này, khi Mục Kiền Liên tu luyện thành công, đạt được chính quả, ông đã dùng phép thần thông tìm kiếm người mẹ đã mất của mình là bà Thanh Đề. Trong quá trình tìm kiếm, ông phát hiện ra rằng mẹ mình đã bị đày xuống địa ngục và phải chịu đựng những nỗi đau khổ, đói khát vì những nghiệp ác bà gây ra khi còn sống.
Đau lòng trước tình cảnh của mẹ, với tấm lòng hiếu thảo, Mục Kiền Liên đã mang cơm đến cho mẹ mong bà vơi đi cảnh đói khát. Nhưng mẹ của ông vì phải trả giá cho những nghiệp ác của mình, nên khi thức ăn vừa đưa lên miệng bà thì bất ngờ biến thành lửa đỏ.
Mục Kiền Liên cầu cứu Đức Phật Thích Ca. Đức Phật chỉ dạy rằng: “Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông. Chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương, hồi hướng công đức để tiêu trừ nghiệp ác mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó”.
Theo lời dạy của Đức Phật, Mục Kiền Liên đã thực hiện lễ cúng Tam Bảo, cúng dường tất cả các phương Tăng, bao gồm cúng Phật, cúng Pháp và cúng Tăng. Nhờ sự cúng dường này, bà Thanh Đề đã được giải thoát khỏi cuộc sống đau khổ và được cứu thoát khỏi kiếp ngạ quỷ.
Đức Phật cũng dạy rằng, chúng sinh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng thực hiện theo cách này. Ngày Lễ Vu Lan đã ra đời từ đó và tồn tại đến ngày nay.
Từ truyền thuyết cảm động về Tôn giả Mục Kiền Liên cứu mẹ khỏi kiếp ngạ quỷ, Lễ Vu Lan đã trở thành dịp để con cháu tưởng nhớ công ơn và thể hiện lòng hiếu thảo đối với cha mẹ và tổ tiên. Đó là lý do vào mùa Vu Lan của Phật giáo, các Phật tử thường cầu siêu cho những người đã qua khuất, đồng thời hướng thiện, tích đức, cầu mong đấng sinh thành được gia tăng phúc, thọ và giải trừ những nghiệp chướng.
- Ý nghĩa màu của các bông hoa hồng được cài trên áo trong lễ Vu Lan
2.1 Nguồn gốc của việc cài hoa hồng
Trong lễ Vu lan của người Việt Nam có nghi thức bông hồng cài áo. Nghi thức này thường được tổ chức trong ngày lễ Vu Lan tại các ngôi chùa Việt Nam để tưởng nhớ những người mẹ đã khuất và vinh danh những người mẹ còn tại thế với con cháu.
Trong nghi thức đó, các Phật tử với các giỏ hoa hồng (màu đỏ, màu hồng nhạt, màu trắng và màu vàng) sẽ đến cài hoa lên áo từng người dự lễ.
Được biết, nghi thức này chỉ mới xuất hiện khoảng 60 năm nay. Bên cạnh đó, bông hoa hồng còn được xem là biểu tượng của tình yêu, sự cao quý và ngát hương. Việc nhớ về bậc sinh thành và cài lên ngực bông hoa cao quý là tình cảm thiêng liêng và sự hiếu thảo của con cái gửi đến đấng sinh thành.
2.2 Ý nghĩa của các màu hoa:
Hoa hồng màu đỏ: Theo Đại đức Thích Giác Giáo, trong buổi lễ Vu Lan thiêng liêng, những người tham dự còn cha mẹ sẽ được cài lên ngực áo một đóa hoa hồng màu đỏ. Hành động này là một lời nhắc nhở và thể hiện rằng vẫn còn cha mẹ đang ở cùng chúng ta.
Màu hoa hồng đỏ là biểu tượng của tình yêu thương, sự ấm áp và kết nối gia đình. Bằng việc cài bông hoa hồng đỏ, người tham dự thể hiện lòng biết ơn vô hạn và tình cảm sâu sắc dành cho cha mẹ đã sinh thành, nuôi dưỡng và chăm sóc mình.
Hoa hồng nhạt: Trong trường hợp chỉ còn cha hoặc mẹ, người tham dự sẽ được cài bông hoa màu hồng nhạt, thay vì cài bông hoa hồng đỏ tươi.
Những bông hoa màu hồng nhạt thường tượng trưng cho sự mềm mại, tinh tế và lòng trắc ẩn. Màu sắc này thể hiện sự tôn trọng và sự nhớ thương đối với người cha hoặc mẹ đã ra đi.
Ngoài ra, việc cài hoa màu hồng nhạt đưa ra thông điệp về việc bày tỏ tình cảm, biết ơn và lòng tri ân đối với người cha hoặc mẹ còn lại. Đây là một cách thể hiện sự tôn kính và ghi nhận những sự hy sinh vĩ đại của đấng sinh thành để đem lại trong cuộc sống an yên cho con cháu.
Hoa hồng trắng: Hoa hồng trắng cài trên ngực áo vào Lễ Vu Lan sẽ dành cho những người đã mất cả cha và mẹ.
Màu trắng tượng trưng cho sự tưởng nhớ và sự chia lìa âm dương, đây cũng là màu sắc của sự trong sáng và thuần khiết. Màu sắc này không chỉ đại diện cho việc tưởng nhớ những người thân yêu đã ra đi mà còn thể hiện lòng biết ơn đối với cha mẹ.
Hành động cài hoa hồng màu trắng trở thành lời nhắc nhở cho những người đã mất đi những thứ quý giá nhất trên cõi đời này rằng cuộc sống có hạn, vì vậy cần phải sống một cuộc đời thật tốt để người thân đã ra đi có thể an tâm.
Hoa hồng vàng: (được gắn lên ngực các tu sĩ) Theo đạo Phật, hoa hồng vàng đại diện cho sự phổ độ chúng sinh, mượn thân tứ đại do cha mẹ sinh ra để giải thoát. Sự cứu độ chúng sinh đạt tới sự giác ngộ là cách để báo đáp ân tình, báo hiếu cha mẹ ở hiện tại và các đời khác.
Màu vàng trong đạo Phật còn được liên kết với nhiều ý nghĩa tinh thần khác, đó là màu của sự giải thoát, sự thành tựu của tuệ giác và sự hiểu biết sâu sắc.
Màu sắc này cũng tượng trưng cho sự buông bỏ, xả ly và không chấp thủ, là hướng tới việc đạt được sự giải thoát tâm linh và bình an tinh thần.
Ngày nay, Đại lễ Vu Lan đã được hiểu với ý nghĩa rộng hơn: Kêu gọi ý thức xã hội về tinh thần đền ơn đáp nghĩa của Đức Phật, khuyến khích con người tri ân, đền ơn bốn nguồn ân đức, đó là: Tri ân và đền ơn cha mẹ sinh thành; thầy cô giáo những người dạy dỗ, truyền đạt tri thức cho con người; tri ân các bậc tiền bối đã dựng xây đất nước, các Anh hùng liệt sỹ đã hy sinh mang lại độc lập, chủ quyền thiêng liêng cho toàn đất nước và cuối cùng là tri ân chính đồng loại con người.
Trong thời đại ngày nay, tinh thần đạo hiếu cần được đề cao, biểu dương mạnh mẽ hơn để truyền thống đó luôn được bồi đắp, ngày càng trở thành sức mạnh văn hóa của dân tộc hôm nay và mãi mãi về sau
Tài liệu tham khảo: Truyện tích Vu Lan Phật Giáo – NXB Tôn Giáo
Xem thêm video hay của Xin Chào Việt Nam tại đây
Comments are closed.