Theo thần phả được lưu giữ tại đền Voi phục thì Linh Lang Đại vương được sinh ra trong một sự tích rất huyền bí.
Chuyện kể rằng, năm 19 tuổi, mẹ Linh Lang được Vua Lý Thánh Tông để mắt tới và thầm thương cô gái xinh đẹp ở làng Bồng Lai. Bà được Nhà Vua rước về làm cung phi và xây cho một cung điện ở Thị Trại (khu vực Thủ Lệ ngày nay). 4 năm sau bà vẫn chưa có thai. Một hôm, vào ngày mùa hè nóng bức, bà cùng các cung phi, thị nữ ra tắm ở hồ Tây. Tự nhiên trời đất tối sầm, nước hồ cuộn sóng, con thuồng luồng dài hơn 10 thước xuất hiện, ôm quấn lấy bà và phun dãi dớt đầy người khiến bà hoảng sợ. Nhưng chỉ một lát sau, trời đất quang tạnh, sóng lặng gió yên, thuồng luồng cũng biến mất.
Bà trở về cung vẫn còn bàng hoàng, liền nói hết sự thật với Vua. Sau đó bà có thai, mang thai 13 tháng thì sinh được một người con trai đặt tên Hoàng Lang. Hoàng Lang khôi ngô, tuấn tú, thân hình to lớn, sau lưng có 28 vết hằn trông như vảy rồng và trên ngực có bảy hàng chấm, óng ánh như hạt ngọc…
Ba năm sau, giặc Vĩnh Trinh nổi lên làm loạn ở vùng núi phía Bắc. Quân giặc hùng hậu, ai ai cũng khiếp sợ, Nhà Vua bèn cho lập đàn cầu trời. Bỗng trên đám mây trắng có ông tiên giáng đàn bảo Vua rằng: “Thế nước gieo neo có thánh tài/Vận trời đã định há lo hoài/Nếu cầu người giỏi nơi phường Trại/Giặc Vĩnh Trinh kia chết chẳng sai”.
Vua Lý Thánh Tông đã sai người đến Thị Trại cầu người tài giỏi để giúp Vua giữ yên đất nước. Khi ấy, Hoàng Lang nghe tiếng quan rao bỗng nhiên ngồi dậy, cất tiếng gọi mẹ mời xá nhân vào và nói rằng: “Ngươi hãy mau mau về báo với Nhà Vua, xin sắm sửa cho ta một lá cờ dài 10 thước và một con voi thật lớn, rồi mang lại ngay cho ta, một mình ta đánh giặc, xin Nhà Vua đừng lo ngại gì cả”.
Nghe vậy, xá nhân về bẩm lại với Vua, Vua hết sức vui mừng, ngay hôm sau sai người mang đến đủ mọi thứ như yêu cầu cùng 5.000 binh lính chiêu mộ được, cho làm gia thần. Ở Thị Trại chọn được mười hai người và có hai tì tướng theo giúp, ngoài ra còn có các họ khác cũng xin đi theo để đánh giặc. Thế là Hoàng Lang liền nghiêng mình lắc mạnh, thân hình bỗng nhiên cao lớn đến chừng chín thước, tay cầm lá cờ lớn 10 thước nhảy lên lưng voi và vung cờ thét lớn: “Ta là thiên tướng”. Con voi lồng lên chạy như bay, lao như tên bắn thẳng đến đồn giặc. Tướng giặc Vĩnh Trinh nhìn thấy sợ ngã lăn ra, quân lính thì chạy tán loạn vì khiếp sợ.
Dẹp được giặc giã, Nhà Vua vui mừng mở tiệc lớn chiêu đãi binh sĩ. Mấy tháng sau, Vua có ý định nhường ngôi cho Hoàng Lang nhưng ngài từ chối. Lúc này, Hoàng Lang bị mắc bệnh đậu mùa đã được ba tháng, không sao chữa khỏi.
Nhà Vua ngự tới cung Hoàng Lang an ủi nhưng Hoàng Lang nói: “Thần vốn không phải con Nhà Vua mà là con của Long Quân. Do thấy thế nước gian nguy nên vâng theo thiên hạ, thần thác sinh làm Hoàng tử để dẹp giặc, nay giặc giã đã dẹp yên, thần xin được trở về thủy quốc. Xin Vua cho ra Thạch Bàn ở hồ Tây, cầm lá cờ sắt tung lên trời, rồi cờ bay về phương nào, cho thần hưởng tự ở nơi đó”. Sau đó Hoàng Lang nằm trên phiến đá hoá thành một con rắn trắng rồi bò xuống hồ Tây.