Trong lịch sử phong kiến nước ta, có lẽ ông là người duy nhất được truy phong là “Mạ tặc trung vũ hầu” (trung dũng chửi giặc).
Ông là Lê Giốc – vị Tiến sĩ triều Trần, người không chỉ giỏi chữ nghĩa văn chương mà còn có “lá gan thép”. Khi rơi vào tay giặc, một nho sĩ vốn yếu mềm lại khiến cho giặc phải bái phục vì sự gan dạ can trường, coi cái chết nhẹ tựa lông hồng.
Lê Giốc (hay Lê Bá Giốc), có sách chép là Lê Giác (không rõ năm sinh, mất năm 1378), quê ở làng Kẻ Rỵ, giáp Bối Lý, huyện Đông Sơn, lộ Thanh Hoa (nay là làng Phủ Lý, xã Thiệu Trung – Thiệu Hóa, Thanh Hóa), vốn thuộc dòng dõi Thái sư Lê Văn Thịnh thời Lý – người “khai khoa” của nền khoa cử Nho học Việt Nam.
Lê Giốc xuất thân trong một gia đình khoa bảng danh tiếng, ông chính là con trai của Trạng Quét – Lê Quát nổi danh trong lịch sử. Ông còn được biết đến truyền kỳ chửi để chết chứ không lạy giặc
Theo văn bia Văn chỉ Đông Sơn thì Lê Giốc đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ (Hoàng giáp), khoa thi năm 1363, đời Trần Dụ Tông, hiệu Đại trị thứ 6.
Đối sánh với lịch sử các khoa thi, năm 1363 nhằm năm Quý Mão, nhà Trần mở khoa thi Hội. Sách “Đại Nam nhất thống chí” chép khoa thi này Sử Hy Nhan là Trạng nguyên (đỗ đầu). Rất có thể, Lê Giốc cũng đỗ đại khoa trong khoa thi này như văn bia của Văn chỉ Đông Sơn đã chép.
Thời vua Trần Nghệ Tông, Lê Giốc làm Tuyên phủ sứ Nghệ An. Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, thời gian đó quân Chiêm Thành liên tiếp đánh ra Bắc, quân nhà Trần bại trận.
Sau khi em Trần Nghệ Tông là Trần Duệ Tông bị tử trận năm 1377 khi đi đánh Chiêm tại Chà Bàn, thế lực nhà Trần càng yếu hơn, hoàng thân Ngự Câu vương Trần Húc đầu hàng giặc. Vì chuyện này mà Thái thượng hoàng Trần Nghệ Tông phải lập con Trần Duệ Tông là Trần Hiên lên ngôi (tức Trần Phế Đế).
Cũng trong năm đó, Chế Bồng Nga lại đánh ra Nghệ An, lập hoàng thân Ngự Câu vương Trần Húc (đầu hàng trong trận Chà Bàn) làm vua. Tháng 6 (âm lịch) năm 1378, quân Chiêm đánh vào sông Đại Hoàng rồi đánh vào kinh thành Thăng Long. Thượng hoàng Trần Nghệ Tông mang vua cháu Trần Phế Đế (con Duệ Tông) bỏ chạy.
Lúc bấy giờ Lê Giốc đang giữ chức Kinh doãn tại kinh thành, bị quân Chiêm bắt được. Sách “Lịch triều hiến chương loại chí” của Phan Huy Chú chép: “…Nhiều người theo mệnh lệnh của giặc, chỉ trừ có ông. Ông bị giặc bắt, giặc bảo lạy, ông cả giận nói: “Tao là trọng thần nước lớn, há lại lạy mày là quân tiểu man à?” (Rồi) chửi không ngớt miệng, bị giặc giết. Về sau, triều đình gọi (ông) là “mạ tặc trung vũ hầu” (trung dũng chửi giặc).
Đọc Thêm: Những Ông Tổ Nghề nổi danh của người Việt
Theo dã sử, quân Chiêm đưa Ngự Câu vương Trần Húc đến lôi kéo Lê Giốc hàng phục, ông khinh bỉ mắng nhiếc khiến Trần Húc hổ thẹn phải bỏ đi. Tướng Chiêm bắt ông quỳ lạy, bị ông chửi không ngớt miệng, chúng tức giận trói ông vào cột, chất củi thiêu sống. Lửa càng to, lời chửi vẫn vang dội, cho đến khi ông chết mới thôi, làm giặc phải khiếp vía.
Tương truyền khi tiếng chửi vừa dứt thì Lê Giốc cưỡi khói bay lên, chứng kiến cảnh lạ lùng ấy, quân Chiêm cho là người trời thì lấy làm kinh sợ, vội quỳ xuống bái lạy.
Nếu như người cha để lại gương sáng về đạo học, thì người con là Lê Giốc cũng để lại công trạng không nhỏ, xứng đạo tôi trung. Nhà sử học đời Hậu Lê là Ngô Sĩ Liên đã khen ngợi Lê Giốc: “Bỏ sống để giữ nghĩa còn hơn là sống, cầu sống mà chịu nhục người quân tử không làm. Kinh Dịch nói: Người quân tử thà hy sinh tính mạng để thực hiện chí hướng của mình, Giốc là người như vậy”.
Thời nhà Nguyễn, nhà sử học Phan Huy Chú xếp Lê Giốc vào nhóm 7 bề tôi tiết nghĩa đời Trần. Và vua Tự Đức cũng có thơ vịnh Lê Giốc: “Đời mạt văn tàn võ chẳng trau/ Quân thua một trận thật là đau/ Chỉ đem tấc lưỡi la quân giặc/ Để tiếng ngàn thu “Mạ tặc thần”.
Ở làng Kẻ Rỵ có đền thờ Lê Giốc, người dân nơi đây từ lâu đã tôn ông làm Tiên hiền với duệ hiệu là “Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân, Mạ tặc trung vũ hầu Lê tướng công. Trong đền thờ có đôi câu đối: Mạ tặc trung thần thanh vạn đại/ Thướng thiên ánh tuyết bạch tam quan (Trung thần chửi giặc tiếng lưu vạn đại/ Ánh hào quang trên trời vẫn rọi chiếu cửa đền).
Nếu Khổng Minh trong “Tam quốc chí diễn nghĩa” nổi tiếng là người dụng “khẩu hình công” tức dùng võ mồm, dùng lời nói khích bác, chửi mắng đến chết Tư đồ Vương Lãng của nhà Ngụy thì Lê Giốc thân đang bị trói vẫn cả gan chửi mắng, nhục mạ quân giặc, không chỉ khiến kẻ thù khiếp sợ mà còn được các triều đại ghi vào sử xanh lưu truyền hậu thế.
Xem thêm các video hay của Xin Chào Việt Nam tại đây
Comments are closed.